POCZĄTEK NOWEJ ERY?* W końcu listopada odebrałem zdawkowy faks z zaproszeniem na posiedzenie Sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, z porządkiem dziennym: "Ślązacy ? dynamika tożsamości, aspiracje językowe, identyfikacje narodowe". Przyznaję, nie miałem ochoty tam jechać, spodziewając się bezproduktywnego "bicia piany". Na baczność postawił mnie dopiero telefon od Kazimierza Kutza, wiceprzewodniczącego komisji, który z pasją przekonywał, że może to być kluczowy moment stara...

Kim jest Ślązak? – kwestia śląskiej tożsamości   „ To ziemia, na której rodzą się diamenty” - Jan Paweł II Zdaję sobie dobrze sprawę z tego,  z czym chcę się zmierzyć, co zamierzam zgłębić. To – jak się potocznie mówi – temat rzeka. Jak rzeka w ciągłej zmianie, pełen mielizn i zawirowań. Do niedawna temat tabu, a i teraz„ sztich do bitwy” dla wielu. Jak można bowiem określić przymioty kogoś, kto jeszcze niedawno żadnych szczególnych cech posiadać nie powinien, boć przecie (jako mieszaniec)...

Etnolekt śląski jako język regionalny. Uzasadnienie stanowiska.*   Nie można - dysponując wyłącznie narzędziami językoznawczymi - stwierdzić dziś jednoznacznie, czy etnolekt, tzn. mowa pewnej grupy ludzi, jest dialektem czy językiem. Język i dialekt nie są bowiem obecnie kategoriami językoznawczymi, lecz językowo-politycznymi. O tym rozróżnieniu w dzisiejszych czasach decydują wyłącznie czynniki polityczne, a jeszcze konkretniej ustawodawcze. Jeśli gremium ustawodawcze danego państwa ...

Byłem pewien, że temat ten został porzucony w momencie likwidacji granic i udostępnienia towarów wszelkich marek na polskim rynku. Myliłem się. W ostatnich dniach oglądałem film amatorski pod takim tytułem i czytałem opis odwiedzin w zbiorze opowiadań autorstwa młodego mieszkańca naszego powiatu. Obu twórców znam i cenię. Obaj mocno są zaangażowani w śląskie sprawy. Co w nich wstąpiło? W jakim celu ożywiali ten motyw? Dla wprawy? Dla poklasku? Osobom rodzinnie i emocjonalnie mniej związanym z...

Minione wybory do parlamentu wykazały radykalne przesunięcie orientacji społecznej w stronę populizmu i narodowego katolicyzmu. Lepper i ks. Rydzyk integrują masy. Pod parasolem Socjalistycznej Lewicy Demokratycznej. Inteligencja, ta w starym stylu, której uosobieniem była Unia Wolności, i solidarnościowe związki zawodowe zeszła ze sceny politycznej. Teraz lewica pracuje na siebie i za postępowych liberałów. I musi tarmosić się z plebejskim i bogoojczyźnianym ostracyzmem. Spadły na nią obowi...

Ustawa o mniejszościach narodowych, etnicznych i językach regionalnych, o której pisałem w ostatnim numerze „Montesa” – mowę, którą można usłyszeć jeszcze gdzieniegdzie na Kaszubach -  zaliczyła do „języków”. Język używany na Górnym Śląsku w ogóle nie był wart prób określenia go w ustawie. Dalej więc mówić się będzie o nim - gwara, mimo, że każdy, kto musnął chociażby sprawy językoznawstwa, wie jak jest ta nazwa błędna i fałszywa. Gwarą bowiem przyjęto nazywać w nauce o języku mowę używaną na ba...

W ożywionej, ostatnimi laty, dyskusji nad pojęciem "śląskości", dominują przykłady zaczerpnięte z historii, socjologii, etnografii. Z pewnością taki warsztat badawczy przydaje tematowi rangi i tworzy solidną tezę do dalszych studiów. Mało kto jednak zastanawiał się nad charakterystyczną mentalnością Ślązaków, nad ich specyficznym rodzajem myślenia. Nie pojawił się jeszcze na Śląsku ktoś taki jak ksiądz Tischner, który w ujmujący sposób potrafił wyeksponować główne nurty "filozofii góralskiej", ...

Żywi i martwi Kazimierz Kutz 2010-11-29, ostatnia aktualizacja 2010-11-29 10:24 Jeszcze nie wiemy, co przyniesie dzień jutrzejszy. Jeszcze nikt nie wie, kto weźmie i ile głosów, ale i tak wiadomo, że wybory do samorządów są tylko parawanem wyścigu do władzy partii politycznych, podziałem łupów i polem startowym do wyborów parlamentarnych. Fot. Adam Kozak/Agencja Gazeta Kazimierz Kutz Dlatego politycy - z liderami na czele - myszkowali po całej Polsce, by skapero...

Michał Smolorz: Eksplozja narodowego rozwolnienia Michał Smolorz 2010-12-06, ostatnia aktualizacja 2010-12-06 12:53 Już drugi tydzień odbieram telefony przerażonych przyjaciół z różnych stron Polski, którym ze strachu nawalają jelita - dzwonią z autentyczną troską, że oto nastąpił pierwszy krok do "dekompozycji państwa" - czytaj: Ruch Autonomii Śląska znalazł się u władzy. Fot. Bartłomiej Barczyk/Agencja Gazeta Michał Smolorz Cudowne są te płaczące głosy: "Jezus...

Adam Zawadzki dziennikarz, społecznik, miłośnik gór, roweru i skoków spadochronowych 09.01.2012 14:53 17 Jerzy Gorzelik:RAŚ niczego nie musi,ani nie stara się udowodnić Czy Ruch Autonomi Śląska to separatyści czy autonomiści? Dlaczego warto bronić Kazimierza Kutza? Gdzie szukać dowodów na istnienie "narodowości śląskiej"? Specjalny wywiad z Jerzym Gorzelikiem liderem RAŚ Warto przypomnieć, że 21 grudnia sędzia Katarzyna Czajka w Opolu zarejestrowała Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej w Kot...